Zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych, umowa pożyczki jest opodatkowana stawką 0,5% jej wartości. Warto zauważyć, że jeżeli pożyczkę udziela firma specjalizująca się w tego typu usługach, transakcja ta jest zwolniona z podatku PCC. Obowiązek zapłaty tego podatku występuje jedynie w sytuacjach, gdy pożyczka jest udzielana przez osoby prywatne lub podmioty, które nie prowadzą działalności w zakresie udzielania pożyczek. W tym artykule omówimy szczegółowo, w jakich okolicznościach opłacenie podatku od pożyczki jest wymagane.

Zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych, umowa pożyczki jest opodatkowana stawką 0,5% jej wartości. Warto zauważyć, że jeżeli pożyczkę udziela firma specjalizująca się w tego typu usługach, transakcja ta jest zwolniona z podatku PCC. Obowiązek zapłaty tego podatku występuje jedynie w sytuacjach, gdy pożyczka jest udzielana przez osoby prywatne lub podmioty, które nie prowadzą działalności w zakresie udzielania pożyczek. W tym artykule omówimy szczegółowo, w jakich okolicznościach opłacenie podatku od pożyczki jest wymagane.

Kiedy nie zapłacimy podatku od pożyczki?

W Polsce podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) ma swoje wyjątki, szczególnie jeśli chodzi o udzielanie pożyczek między osobami z I grupy podatkowej.

grupa I – należą do niej: małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie. Kwota wolna od podatku dla I grupy podatkowej to 36 120 zł (od 1 lipca 2023 roku) przez okres 5 lat dla jednej osoby.

W ramach grupy I wyróżnia się tzw. grupę zerową. Należą do niej:

  • małżonek,
  • zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki),
  • wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie),
  • rodzeństwo,
  • ojczym,
  • macocha,

Dla grupy zerowej występuje opcja nielimitowanego zwolnienia niezależnie od kwoty pożyczki. Aby skorzystać z tego zwolnienia, należy:

  1. Złożyć w ciągu 14 dni formularz PCC-3 do urzędu skarbowego. To jest deklaracja, w której zgłaszasz, że wziąłeś pożyczkę. 

  2. Następnie musisz też pokazać, że pieniądze z pożyczki rzeczywiście wpłynęły na twoje konto. Może to być konto w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej. Możesz to również zrobić przekazem pocztowym.

Pożyczka od osoby prywatnej

Na pytanie, czy trzeba płacić podatek od pożyczki prywatnej, odpowiedź brzmi: Artykuł 9 ust. 10 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) reguluje sytuacje, w których pożyczki nie podlegają opodatkowaniu. Zgodnie z tym przepisem, zwolnione z opodatkowania są pożyczki:

  1. Otrzymane w kwocie nieprzekraczającej 1 000 zł.

  2. Pochodzące z kas lub funduszów zakładowych, funduszów związków zawodowych, pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, koleżeńskich kas oszczędnościowo-pożyczkowych działających w wojsku oraz z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

  3. Utworzone w drodze ustawy innych funduszów celowych.

  4. Udzielone przez wspólnika (akcjonariusza) spółce kapitałowej.

Jeśli pożyczka nie spełnia którychkolwiek z powyższych warunków, wówczas podlega ona opodatkowaniu PCC. Warto również pamiętać, że w przypadku pożyczek od znajomych lub rodziny, należy zawsze uwzględnić udokumentowanie pożyczki. Sporządzić odpowiednią umowę na piśmie, aby uniknąć ewentualnych problemów z fiskusem. Jak uniknąć podatku? W przypadku gdy podmiotem udzielających pożyczki jest firma, która zajmuje się tego typu usługami na co dzień, pożyczki podlegają zwolnieniu z podatku PCC.

Co nam grozi za niezapłacenie podatku od pożyczki?

Jeżeli zaciągasz pożyczkę i nie zgłosisz tego faktu w Urzędzie Skarbowym, możesz zostać obciążony sankcyjną stawką podatku PCC, która wynosi aż 20% podstawy opodatkowania. To znacznie więcej niż standardowa stawka tego podatku i stanowi pewnego rodzaju karę za nieprzestrzeganie obowiązku podatkowego.

Jak złożyć deklarację PCC-3?

Złożenie deklaracji PCC-3 można wykonać na dwa sposoby: przez internet lub osobiście w urzędzie skarbowym. Oto krok po kroku jak to zrobić:

Przez Internet:

  1. Wypełnienie Formularza: Otwórz stronę Portalu Podatkowego (podatki.gov.pl) i znajdź usługę e-Deklaracje. Wyszukaj i wypełnij formularz PCC-3.

  2. Podpisanie Formularza: Po wypełnieniu formularza, możesz go podpisać na dwa sposoby:

    • danymi autoryzującymi

    • kwalifikowanym podpisem elektronicznym

  3. Wysłanie Formularza: Po podpisaniu formularza, wyślij go do odpowiedniego urzędu skarbowego przez internet dla swojego miejsca zamieszkania lub siedziby firmy.

W Urzędzie Skarbowym:

  1. Pobranie Formularza: Wejdź na stronę Portalu Podatkowego i pobierz formularz PCC-3 z usługi „Formularze do druku”, a następnie go wydrukuj. Możesz również odebrać formularz w dowolnym urzędzie skarbowym.

  2. Wypełnienie Formularza: Wypełnij formularz PCC-3 ręcznie lub komputerowo.

  3. Złożenie Formularza: Zanieś wypełniony i podpisany formularz albo wyślij go pocztą do urzędu skarbowego należącego dla swojego miejsca zamieszkania lub siedziby firmy.

Jak zapłacić podatek PCC?

Otrzymanie pożyczki wymaga odpowiedniej dokumentacji. Niezależnie od źródła finansowania, pożyczkobiorca jest zobowiązany do poinformowania urzędu skarbowego o transakcji. Warto również zauważyć, że jeżeli wartość pożyczki przekracza 1000 zł od osoby prywatnej lub 36 120 zł od osoby z I grupy podatkowej, obowiązek wyliczenia i zapłacenia podatku spoczywa na pożyczkobiorcy. W tym przypadku należy zgłosić to na formularzu PCC-3 i uiścić odpowiedni podatek w terminie 14 dni, przelewem podatkowym na konto bankowe urzędu skarbowego, bądź osobiście w kasie.